Ogólne

Chlamydioza – objawy, leczenie, zapobieganie

Chlamydioza to jedna z najczęściej występujących chorób przenoszonych drogą płciową na świecie. W 2020 roku zakażeniu uległo niemal 130 milionów osób w wieku od 15 do 49 lat. Co alarmujące, każdego dnia chorobami wenerycznymi zaraża się ponad milion osób na całym świecie.

Jednak najbardziej niepokojący jest fakt, że w 70% przypadków chlamydioza przebiega bezobjawowo, dlatego większość zakażonych nie zdaje sobie sprawy z choroby. W Europie diagnozowanych jest rocznie około 250 tysięcy przypadków, a wśród młodych, aktywnych seksualnie kobiet w wieku 14-24 lat, częstość występowania wynosi aż 1 na 20 osób. W naszym artykule wyjaśnimy, czym dokładnie jest chlamydioza, jakie są jej objawy, metody leczenia oraz jak skutecznie zapobiegać zakażeniu, aby chronić swoje zdrowie.

Czym jest chlamydioza i jak się nią zarażamy

Bakteryjne zakażenie wewnątrzkomórkowe – tak najprościej można określić chlamydiozę, chorobę która w ciągu ostatnich lat znalazła się w czołówce infekcji przenoszonych drogą płciową. Przyjrzyjmy się bliżej tej podstępnej infekcji i mechanizmom jej rozprzestrzeniania.

Chlamydioza co to jest za choroba

Chlamydioza należy do grupy chorób zakaźnych wywoływanych przez bakterie z rzędu Chlamydiales. Wyjątkowość tych drobnoustrojów polega na ich bezwzględnie wewnątrzkomórkowym charakterze – po wniknięciu do organizmu człowieka przenikają do wnętrza komórek, gdzie się namnażają, a następnie rozprzestrzeniają wraz z krwią po całym ciele. Co ciekawe, chlamydie nie wytwarzają własnego ATP, lecz wymieniają swoje ADP na ATP gospodarza, co czyni je bakteriami pokrewnymi riketsjom.

Zakażenie może przebiegać zarówno objawowo, jak i bezobjawowo. U kobiet choroba często pozostaje niewykryta, gdyż szacuje się, że nawet 80% zakażonych pań nie odczuwa żadnych symptomów. Nieleczona infekcja prowadzi jednak do poważnych powikłań, włącznie z niepłodnością.

Rodzaje bakterii Chlamydia

Istnieją trzy główne gatunki chlamydii chorobotwórczych dla człowieka:

1. Chlamydia trachomatis – najbardziej rozpowszechniony gatunek, przenoszony głównie drogą płciową. Odpowiada za zapalenia układu moczowo-płciowego, zapalenia spojówek, a u noworodków – zapalenia płuc. W obrębie tego gatunku wyróżniamy różne serotypy wywołujące specyficzne schorzenia, od jaglicy po ziarnicę weneryczną pachwin.
2. Chlamydophila pneumoniae (dawniej Chlamydia pneumoniae) – przenosi się drogą kropelkową i powoduje zapalenia górnych i dolnych dróg oddechowych. Szacuje się, że odpowiada za około 5% zapaleń oskrzeli u dorosłych i 10% pozaszpitalnych zapaleń płuc.
3. Chlamydophila psittaci (dawniej Chlamydia psittaci) – gatunek odzwierzęcy wywołujący ornitozę, przenoszoną głównie przez ptaki. W Polsce diagnozuje się zaledwie kilka przypadków rocznie.

Jak dochodzi do zakażenia

Do zakażenia chlamydią dochodzi przede wszystkim podczas stosunków seksualnych bez zabezpieczenia – pochwowych, oralnych lub analnych. Bakterie zakaźne atakują błony śluzowe, które mają bezpośredni kontakt z wydzieliną zakaźną, dlatego najczęstszymi miejscami infekcji są: cewka moczowa, kanał szyjki macicy, odbyt, gardło i spojówki.

Istnieje również możliwość zakażenia okołoporodowego, gdy dziecko przechodzi przez drogi rodne zakażonej matki. Bakterie mogą wtedy wywołać u noworodka zapalenie spojówek lub zapalenie płuc.

Kto jest najbardziej narażony

Na zakażenie chlamydią szczególnie narażone są:

• Osoby młode (15-29 lat)
• Osoby często zmieniające partnerów seksualnych
• Osoby nie stosujące prezerwatyw podczas współżycia
• Homoseksualni mężczyźni (MSM) ze względu na ryzyko transmisji podczas seksu analnego
• Osoby o niskim statusie społeczno-ekonomicznym
• Osoby z innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową

Co ciekawe, u kobiet ryzyko zakażenia jest wyższe – około 3,5 raza w porównaniu do mężczyzn, co związane jest m.in. z budową anatomiczną narządów rodnych oraz florą bakteryjną pochwy.

Czytaj więcej: Choroby weneryczne prącia – jak je rozpoznać i skutecznie leczyć?

Objawy chlamydiozy u kobiet i mężczyzn

Chlamydioza to prawdziwy cichy zabójca zdrowia reprodukcyjnego – nawet u 70% zakażonych osób przebiega bezobjawowo. Sprawdźmy, jak rozpoznać tę podstępną infekcję u różnych grup pacjentów.

Chlamydioza objawy u kobiet

U kobiet chlamydioza często pozostaje niewykryta, ponieważ w ponad 90% przypadków zapalenie szyjki macicy przebiega bez wyraźnych symptomów. Jeśli jednak objawy wystąpią, najczęściej są to:

• Śluzowo-ropne upławy o zmienionej barwie lub zapachu
• Ból w podbrzuszu lub miednicy
• Pieczenie podczas oddawania moczu
• Krwawienia po stosunku seksualnym
• Krwawienia międzymiesiączkowe

Nieleczona infekcja może rozprzestrzeniać się od szyjki macicy do górnych dróg rozrodczych, prowadząc do zapalenia narządów miednicy mniejszej, co objawia się gorączką i silnym bólem.

Chlamydioza u mężczyzn – typowe symptomy

U mężczyzn choroba najczęściej przyjmuje postać zapalenia cewki moczowej, jednak połowa przypadków przebiega bezobjawowo. Typowe objawy to:

• Wyciek z cewki moczowej o charakterze śluzowym lub ropnym
• Pieczenie i dyskomfort podczas mikcji
• Jednostronny ból jąder z towarzyszącym obrzękiem i tkliwością
• Świąd ujścia cewki moczowej

W przypadku mężczyzn po 50. roku życia, chlamydia może powodować zapalenie gruczołu krokowego u nawet połowy pacjentów.

Objawy u dzieci i noworodków

Noworodki mogą zarazić się podczas porodu – ryzyko takiego zakażenia wynosi 50-70%. Typowe objawy to:

• Zapalenie spojówek (5-14 dni po porodzie) – zaczerwienienie, obrzęk powiek, śluzowo-ropna wydzielina
• Zapalenie płuc (4-11 tydzień życia) – kaszel, trudności w oddychaniu, przyśpieszony oddech

U niemowląt infekcja może objawiać się także bezdechy oraz zapaleniem ucha środkowego.

Nietypowe objawy – oczy, gardło, odbytnica

Chlamydia może zaatakować również inne części ciała:

• Gardło – objawy często niespecyficzne: ból, dyskomfort przy przełykaniu, rzadziej gorączka
• Odbytnica – ból, wydzielina i/lub krwawienie z odbytu
• Oczy – przewlekłe zapalenie spojówek, zaczerwienienie, obrzęk powiek

Warto zaznaczyć, że zakażenia nietypowe często pozostają bezobjawowe, co dodatkowo utrudnia ich wykrycie i leczenie.

Czytaj więcej: Ból podczas seksu – jak rozpoznać przyczyny i jak temu zaradzić?

Jak wygląda diagnostyka i leczenie chlamydii

Skuteczna walka z chlamydiozą wymaga przede wszystkim właściwej diagnostyki. Rozpoznanie tej infekcji może być wyzwaniem, szczególnie przy bezobjawowym przebiegu choroby.

Rodzaje badań – wymaz, mocz, krew

Wykrycie chlamydii możliwe jest dzięki różnym metodom diagnostycznym:

• Badania molekularne (PCR) – najskuteczniejsza metoda, wykonywana z wymazu z cewki moczowej, szyjki macicy lub z moczu; czułość tych testów jest najwyższa
• Badania serologiczne z krwi – wykrywają przeciwciała IgM (świeże zakażenie) oraz IgG i IgA (przebyte lub przewlekłe infekcje)
• Wymazy – u kobiet pobierane z kanału szyjki macicy, u mężczyzn z cewki moczowej lub rowka zażołędnego

Kiedy warto się przebadać

Badanie na chlamydię zalecane jest w przypadku:

• Występowania objawów infekcji układu moczowo-płciowego
• Rozpoczynania relacji z nowym partnerem seksualnym
• Przygotowania do ciąży
• Częstej zmiany partnerów seksualnych
• Kontaktów seksualnych bez zabezpieczenia
• Zakażenia inną chorobą przenoszoną drogą płciową

Chlamydioza leczenie – antybiotyki i czas terapii

Podstawą leczenia chlamydiozy jest antybiotykoterapia. Najczęściej stosowane schematy obejmują:

• Azytromycynę (jednorazowo 1g)
• Doksycyklinę (100 mg 2 razy dziennie przez 7 dni)
• Erytromycynę (u kobiet w ciąży)

Podczas terapii należy bezwzględnie powstrzymać się od współżycia seksualnego. Ważne jest też równoczesne leczenie wszystkich partnerów seksualnych, nawet jeśli nie mają objawów.

Czy można się zarazić ponownie?

Przebyta infekcja nie daje trwałej odporności na chlamydię. Można zarazić się wielokrotnie, dlatego tak istotne jest stosowanie zabezpieczeń podczas współżycia oraz regularne badania przesiewowe. Po zakończeniu leczenia warto wykonać kontrolne badanie po około 3 miesiącach, ponieważ infekcja ma tendencję do nawrotów.

Czytaj więcej: Mam HPV – czy mogę zarazić partnera i co powinnam zrobić?

Jak zapobiegać chlamydiozie i chronić zdrowie

Profilaktyka jest kluczowym elementem walki z chlamydiozą, gdyż pozwala uniknąć poważnych powikłań związanych z tą chorobą. Poznaj skuteczne metody ochrony przed zakażeniem.

Zabezpieczenia podczas seksu

Prezerwatywy (prezerwatywy smakowe, prezerwatywy przedłużające stosunek) stanowią najskuteczniejszą ochronę przed chlamydiozą oraz innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową. Stosowanie ich podczas każdego rodzaju stosunku – waginalnego, analnego i oralnego – znacząco zmniejsza ryzyko zakażenia. Warto pamiętać, że inne metody antykoncepcji, jak tabletki hormonalne, nie chronią przed infekcjami.

Należy szczególnie uważać podczas:

• Menstruacji
• Zabiegów wewnątrzmacicznych
• Przygodnych kontaktów seksualnych

Regularne badania przesiewowe

Osoby aktywne seksualnie powinny regularnie wykonywać testy w kierunku chlamydii, zwłaszcza jeśli często zmieniają partnerów. Zaleca się badania przesiewowe raz w roku u kobiet przed 25. rokiem życia. Warto wykonać badania także po każdym ryzykownym kontakcie seksualnym.

Edukacja seksualna i rozmowa z partnerem

Otwarta komunikacja z partnerem o historiach seksualnych i wspólne wykonywanie badań to podstawa bezpieczeństwa. Wczesny wiek rozpoczęcia współżycia i duża liczba partnerów zwiększają ryzyko zakażenia. Świadomość zagrożeń związanych z chorobami przenoszonymi drogą płciową pomaga podejmować odpowiedzialne decyzje.

Znaczenie badań w ciąży

Kobiety w ciąży powinny obowiązkowo wykonać badania w kierunku chlamydii, gdyż zakażenie stanowi zagrożenie dla płodu. Zaleca się przeprowadzenie pierwszego badania jak najwcześniej w trakcie ciąży, a kolejnego w trzecim trymestrze. Wykrycie i leczenie chlamydii w ciąży chroni przed powikłaniami takimi jak poronienia czy przedwczesny poród.

Wnioski

Chlamydioza zdecydowanie należy do najczęstszych chorób przenoszonych drogą płciową na świecie, dotykając miliony ludzi każdego roku. Przede wszystkim, jej podstępny charakter polega na tym, że u większości zakażonych osób przebiega bezobjawowo, co znacząco utrudnia wczesną diagnostykę. Dlatego też regularne badania przesiewowe są niezbędnym elementem dbania o zdrowie seksualne, szczególnie u osób aktywnych seksualnie przed 25. rokiem życia.

Nieleczona chlamydioza może prowadzić do poważnych powikłań, włącznie z niepłodnością zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. Jednak dzięki dostępnym metodom diagnostycznym, takim jak badania PCR czy testy serologiczne, wykrycie zakażenia jest stosunkowo proste. Następnie, odpowiednio dobrana antybiotykoterapia pozwala skutecznie eliminować bakterię z organizmu.

Warto pamiętać, że przebyta infekcja nie daje trwałej odporności na chlamydię. Można zarazić się wielokrotnie, dlatego tak istotne jest konsekwentne stosowanie prezerwatyw podczas każdego rodzaju stosunku seksualnego. Dodatkowo, otwarta rozmowa z partnerem o historiach seksualnych oraz wspólne wykonywanie badań znacząco zmniejszają ryzyko zakażenia.

Kobiety w ciąży powinny obowiązkowo wykonywać badania w kierunku chlamydii, ponieważ zakażenie stanowi poważne zagrożenie dla płodu i może prowadzić do powikłań okołoporodowych. Z tego względu wczesna diagnostyka i leczenie mają kluczowe znaczenie dla zdrowia zarówno matki, jak i dziecka.

Świadomość zagrożeń związanych z chorobami przenoszonymi drogą płciową oraz odpowiedzialne podejście do życia seksualnego stanowią najlepszą ochronę przed chlamydiozą. Pamiętaj, że twoje zdrowie reprodukcyjne zależy przede wszystkim od ciebie – regularne badania, bezpieczny seks i edukacja to fundamenty profilaktyki tej podstępnej choroby.